Józef Robakowski
Z mojego okna 1978—1999
Wychodząc od koncepcji kina jako pola transmisji energetycznych, która służyła Józefowi Robakowskiemu do zapisu jego stanów emocjonalnych i fizycznych, przeszedł w latach 80. do koncepcji autoobserwacji czy też kina własnego, polegających na zapisie najbliższego otoczenia. Mistrzowskim przykładem tego typu dzieła jest film Z mojego okna 1978–1999, zrealizowany z okna kuchni artysty z widokiem na betonowy plac i sąsiadujące z nim ulice na łódzkim osiedlu zwanym Manhattan. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski ma w swoje kolekcji próbną wersję tego filmu, obejmującą lata 1978—1984 oraz 25 wydruków kadrów z filmu.
Artysta przez ponad 20 lat rejestrował wydarzenia przed blokiem, z pozoru błahe. Jednak opatrzone autorskim, często zabawnym, czasami dramatycznym komentarzem z offu, stały się osobistą kroniką wydarzeń w socjalistycznej rzeczywistości. Film obejmuje ważne przemiany polityczne, od czasów Gierka do kryzysu w latach 80. Na ekranie pojawia się milicja kontrolująca samochody i przeprowadzająca akcje dyscyplinujące. Pierwszego maja ulicą przechodzi pochód. Głównymi bohaterami są jednak ludzie, sąsiedzi Robakowskiego, nieświadomi bycia filmowanymi, zajęci swoimi sprawami. Dzięki komentarzom dowiadujemy się o ich prawdziwych (lub częściowo fikcyjnych) losach, zainteresowaniach, dążeniach. Dzięki tym historiom możemy dowiedzieć się wiele o ówczesnych realiach: nielegalnym handlu, utracie pracy czy przyjazdach do miasta w nadziei zrobienia zakupów. Dzięki temu projektowi Józef Robakowski zapisał klimat czasu, który dla jednych będzie wspomnieniem, dla innych opowieścią o zamierzchłej przeszłości.
Józef Robakowski jest artystą multimedialnym, fotografem, autorem filmów eksperymentalnych, obrazów, instalacji, działań akcyjnych i projektów konceptualnych oraz kuratorem i pedagogiem. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz na Wydziale Operatorskim PWSFTviT w Łodzi, gdzie obecnie jest profesorem.
Robakowski rozpoczął swoją działalność artystyczną od eksperymentów z fotografią – m.in. w ramach grupy artystycznej Zero-61, zrzeszającej wielu wybitnych artystów. Później zajmował się też filmem w ramach grupy Warsztat Formy Filmowej, której był współzałożycielem. Członkowie WFF przeciwstawiali się tradycyjnej narracyjnej kinematografii i zajmowali się analizą filmu jako medium. Wynikiem eksperymentów, jakie podejmował Robakowski w tamtym czasie, były filmy prezentujące odmienną percepcję rzeczywistości, tworzone na pograniczu sztuki filmowej i sztuki współczesnej.